Diviz gant klopenn Tangi Malmanche

Kontet eo Tangi Malmanche evit bezañ unan eus an dramaerien vrasañ bet e lennegezh Vreizh. Aet eo an dramaer d’ar Bed All met e glopenn zo deuet en-dro en ur filmig da gontañ e vuhez gant sikour Goulc'han Kervella, eus Strollad ar Vro Bagan, ha Pierrette Kermoal, eus an Embannadurioù Aber.

Soñj ar filmig-mañ a oa deuet diwar lenn meur a skrid. 

- Digoradur Tanguy Malmanche da La Vie de Salaün qu’ils nommèrent Le Fou suivie du Conte de l’Ame qui a faim (Ed. Perrin et Cie, 1926), stumm gallek ar pezh Buhez Salaun lesanvet ar foll. En digoradur-mañ e kont Tangi Malmanche un tamm eus e vugaleaj e Maner ar Rest e Plabenneg. Ar frazennoù lavaret gant ar glopenn er filmig zo tennet eus an digoradur-mañ, pe awenet gantañ, koulz ha komzoù Goulc’han Kervella.

- Prolog brudet ar pezh brezhonek Gurvan ar marc’heg estrañjour.

- Ar gontadenn Kou le corbeau, ma vez kontet an istor anezhi gant ur penn-marv, ennañ ur gwesklev.

- Ar pezh c’hoari « Marvailh an Ene Naonek », bet c’hoariet meur a wech gant Strollad ar Vro Bagan. Filmet e oa bet evit France 3 Breizh e 2016.  

Desket brezhoneg d'e 12 vloaz e Plabenneg

Oberennoù Tangi Malmanche zo intret gant ar fent. Sorc’hennet e vez ar skrivagner gant ar marv, ar feiz, ar relijion, ar Bed-Mañ hag ar Bed-All, ar revelezh, ar gevredigezh… Awenet e vez diwar un darvoud istorel, ur vojenn, ur werz…

Tangi Malmanche a oa bet ganet e Saint-Omer, en Artois, d'ar 7 a viz Gwengolo 1875. E dad oa komiser er Marin ha bet anvet e Brest pa oa Tangi 12 vloaz. D’ar poent-se eo en doa desket brezhoneg, o vont hag o tont etre Brest ha Maner ar Rest, e Lokmaria Plabenneg, maner ar familh. E milin ar Rest e plije dezhañ selaou ar vilinerien, ar familh Koant : Urjen ha Mari 'r Rouz, ur gonterez dispar. Maget eo bet e ijin ganto.

E maner ar Rest eo e oa bet c’hoariet e bezh Marvailh an Ene Naonek evit ar wech kentañ en Hollsent 1901. Evit skrivañ ar pezh-mañ e c’heller soñjal e oa bet Tangi Malmanche awenet gant ar werz vrudet Yannig Skolan – istor ur vamm a rank pardoniñ ur mab fallakr ivez –, gant Gwerz Yann Vareg - ar mezvier debret gant ar bleizi – a gaver ivez e Barzhaz Breizh Kervarker, gant kontadennoù kozh ha gant ar Basion gozh evit poanioù an dud didruez.

War-lerc’h studioù hir war ar gwir hag al lizhiri e ra e vicher eus govellañ an houarn, sevel mekanikoù a bep seurt, e Kromhent evel ma skriv (Courbevoie, kostez Pariz). Delc’her a ra da skrivañ awenet gant Breizh e yaouankiz.

Marvet eo d’an 20 a viz Meurzh 1953 e Clichy, ha beziet e Dives-sur-mer en Normandi.

Ur skrivagner puilh eo bet, e brezhoneg hag e galleg : pezhioù-c’hoari, barzhoniezh, kanaouennoù, kontadennoù, pennadoù e komz-plaen, fablennoù, rimadelloù, ur romant… Savet en doa ar gelaouenn lennegel Spered ar Vro e 1903, enni ar spered a vo e Gwalarn ugent vloaz goude, met ne embanno nemet peder niverenn dindan pevar miz.

Levrioù Malmanche zo aes da gavout hiziv

Ar re vrezhoneg

Gwreg an Toer, Drama en un arvest, ha Marvailh an Ene Naonek, marvailh dramaek e div nozvezh (testenn 1901), Al Liamm 1974

An Intañvez Arzhur, Drama e pevar arvest, Al Liamm 1973

Gurvan ar Marc’heg Estrañjour, mister ennañ tri arvest hag ar Beurbadelezh, Al Liamm 1975

Ar Baganiz, pezh-c’hoari e tri arvest, Al Liamm 1976

Buhez Salaun lesanvet ar Foll, Drama e tri arvest, Al Liamm 1973

An Antekrist, trajedienn e tri akt hag ur ragarvest, Aber 2013

Marvailh an Ene Naonek, pezh c’hoari e div nozvezh (testenn 1939), Aber 2013

Disfoeltradur Roazhon, Aber n° 13, 2003

Talvoudegezh ar brezhoneg, Aber n°13, 2003

Ar re c'halleg

Les Androgynes, L’horrible assassinat de M. Talabardon, Aber 2015

Les Païens, Aber 2015

Kou le Corbeau et autres contes, La Tour de Plomb, Suzanne Le Prestre, La Monstre de Landouzan, Aber 2014

La Légende de Saint Tanguy, La Maison de Cristal, Aber 2014

La femme du couvreur, La veuve Arzur, l’Antéchrist, Aber 2016 (diembann betek neuze)

Tsuaf ou Faust à l’envers, Aber 2016 (diembann betek neuze)

Le Viol de Mme Petitfard, dindan al lesanv H. M. Mac Lean, Aber 2017 (diembann betek neuze)

Confusions, dindan al lesanv H. M. Mac Lean, Aber 2017 (diembann betek neuze)

La Maison Minée, roman, Aber 2018

Gurvan le Chevalier Etranger, Les Païens, Cit Paris 1975

La vie de Salaün qu’ils nommèrent le Fou, suivie du Conte de l’Ame qui a faim, version française avec une introduction de l’auteur, Librairie Académique Perrin, Courbevoie, 1926

Memento du bretonnant, manuel élémentaire et pratique de la langue bretonne usuelle divisée en 8 leçons, La Bretagne, Ti-moulañ Beauchesne, Paris, 1907.

Studiadennoù war Malmanche a gaver da lenn ivez

En ur lenn Tangi Malmanche, Morgan ar Menn, Aber 2015

ur memor Master 1 tro-dro d'ar follentez, d'ar relijion, d'ar marv e oberenn Tangi Malmanche. Lena Kerhoas

Amour et Mysticisme dans l’œuvre de Tanguy Malmanche, Mémoire de Master 2, Lena Kerhoas, 2015

Tudennoù merc’hed e c‘hoariva Tangi Malmanche, studiadenn gant Pierrette Kermoal er gelaouenn Aber, n° 56 ha 57, 2014.

Tanguy Malmanche, témoin du fantastique breton, Mikaela Kerdraon, Cit 1975

Kou le Corbeau de Tanguy Malmanche (1875-1983) ou la peste autre qu’elle paraît, Nelly Blanchard, Mémoires de la SHAB 2021 « Epidémies en Bretagne, du Moyen Âge au XXe siècle ».

Troidigezhioù diwar Tangi Malmanche

Kou ar Vran, brezhoneg gant Pierrette Kermoal, Aber 2018

Kou el corb i altres contes bretons, katalaneg gant Lourdes Gayetano, Hermenaute.

Ar filmig "Diviz gant klopenn Tangi Malmanche" a c’helloc'h sellet outañ en abadenn Bali Breizh amañ dindan.